XXIV. ISOCRATES
1. Diοnys. Hal. de Isocr. p. 55, 10 Us.-R.: πεφυρμένην τε παραλαβὼν τὴν ἄσκησιν τῶν λόγων ὑπὸ τῶν περὶ Γοργίαν καὶ Πρωταγόραν σοφιστῶν πρῶτος ἐχώρησεν ἀπὸ τῶν ἐριστικῶν τε καὶ φυσικῶν ἐπὶ τοὺς πολιτικοὺς καὶ περὶ αὐτὴν σπουδάζων τὴν ἐπιστήμην διετέλεσεν, ἐξ ἧς, ὥς φησιν αὐτός, τὸ βουλεύεσθαι καὶ λέγειν καὶ πράττειν τὰ συμφέροντα παραγίνεται τοῖς μαθοῦσιν.
Cf. Isocr. ep. 5, 4, οr. 15, 175. 255. 276.
2. [Plut.] vitae Χ orr. 837 b: ὡμίλει δὲ τοῖς βουλομένοις, χωρίσας πρῶτος τοὺς ἐριστικοὺς λόγους τῶν πολιτικῶν, περὶ οὓς ἐσπούδασε.
3. Philod. rhet. II 122, 11 S.: ὁ δε Ἰσοκράτη[ς καὶ] τέχνας καταλ[ιπόμε]ν[ος] ἄλλοι τε πολ[λοὶ σοφ]ισταὶ [θα]υμαστὴ[ν αὐτ]ὴν εἶναι τ[έχ]νην [ἀποφα]ίνονται.
Cf. Diοnys. Hal. ad Ammaeum p. 259, 2 Us.-R. (supra XXII 3).
4. Quint. inst. 3, 1, 14: postmeridianis scholis Aristoteles praecipere artem oratoriam coepit, noto quidem illo, ut traditur, versu ex Philocteta frequenter usus: turpe esse tacere et Isοcraten pati dicere. ars est utriusque.
5. Plut. Demosthenes c. 5, 7: Κτησιβίου δὲ μέμνηται (scil. Hermippus) λέγοντος παρὰ Καλλίου τοῦ Συρακουσίου καί τινων ἄλλων τὰς Ἰσοκράτους τέχνας καὶ τὰς Ἀλκιδάμαντος κρύφα λαβόντα τὸν Δημοσθένην καταμαθεῖν.
Huic fabulae nihil subesse potest nisi quod τῶν ἐσωτερικῶν διδαγμάτων Isocratis artem fuisse creditum est. λόγων τέχνας ἐπαγγέλλεσθαι Alcidamas Ιsocratis esse dicit περὶ σοφιστῶν 15, quod ad scriptam artem non pertinet. Vide seq.
6. Diog. Laert. IV 1, 2: καὶ πρῶτος (scil. Speusippus) παρὰ Ἰσοκράτους τὰ καλούμενα ἀπόρρητα ἐξήνεγκεν, ὥς φησι Καινεύς.
7. Cic. inv. 2, 2, 7: nam fuit tempore eodem, quo Aristοteles, magnus et nobilis rhetor Isocrates. cuius ipsius quam constet esse artem, non invenimus, discipulorum autem atque eorum, qui protinus ab hac sunt disciplina profecti, multa de arte praecepta reperimus.
Cf. A V 9 sq. Philod. rhet. I 147 Col. II S.: (νομίζουσι) μηδʼ ἄν που καὶ φιλοσοφίαν τὴν ἑαυτῶν δ[ύναμιν κ]αὶ τέχνην [εἶναι. ε]ἰ δʼ ἐβούλοντο [μὲν τέ]χν[ην εἶναι,] τὴν δʼ αὐτὴν [οὖσα]ν ἢ μόνην ἢ μάλιστʼ ἐν χρήσ[ει, συν]ωνύμως τῇ τ[ῶν Ἰσοκ]ρατικῶν καὶ τῶ[ν ὁμοί]ων ἐκάλουν. Ἰσοκράτειοι vel οἱ ἀπʼ Ἰσοκράτους alibi audiunt. Ad rem inlustrandam utile est, quod apud Philod. rhet. II 252, 28 nominantur oratores [συντάξεις οὐ]κ ἔχοντ[ες ἀπὸ τῶν διδασ]καλείων [φερομ]ένας καὶ πα[ραδιδομέν]ας, si fides est supplementis.
8. Cic. Att. 2, 1, 1: quamquam tua illa – legi enim libenter – horridula mihi atque incompta visa sunt, sed tamen erant ornata hoc ipso, quod ornamenta neglexerant, et, ut mulieres ideo bene olere, quia nihil olebant, videbantur. meus autem liber totum Isocrati μυροθήκιον atque omnes eius discipulorum arculas ac non nihil etiam Aristotelia pigmenta consumpsit (scil. commentarius consulatus).
9. [Plut.] Vitae X orr., Isocr. 838 e/f: εἰσὶ δʼ οἳ καὶ τέχνας αὐτὸν λέγουσι συγγεγραφέναι, οἳ δʼ οὐ μεθόδῳ ἀλλʼ ἀσκήσει χρήσασθαι.
10. Photius Bibl. p. 486 b 7 Bkk.: γεγραφέναι δὲ αὐτὸν καὶ τέχνην ῥητορικὴν λέγουσιν, ἣν καὶ ἡμεῖς ἴσμεν τοῦ ἀνδρὸς ἐπιγραφομένην τῷ ὀνόματι. οἳ δὲ συνασκήσει μᾶλλον ἢ τέχνῃ χρήσασθαι κατὰ τοὺς λόγους τὸν ἄνδρα φασί.
11. Vita Isocr. XII (Or. Att. II 5a 37, Rose, Aristotelis fr. 141): λέγεται δὲ ὡς ὅτι καὶ τέχνην ῥητορικὴν ἔγραψε, τῷ δὲ χρόνῳ ἔτυχεν αὐτὴν ἀπολέσθαι. ἐρεῖ δέ τις· καὶ πόθεν δῆλον, ὅτι τοῦτο οὕτως ἔχει; λέγομεν ὡς ὅτι Ἀριστοτέλης ὁ φιλόσοφος συναγαγὼν τέχνας ῥητορικὰς ἐμνήσθη καὶ ταύτης.
12. Excerpta Corporis P, W II p. 683, 19 = P.S. p.60, 4 R.: Γοργίας... καὶ Ἰσοκράτης ἔγραψαν τέχνην (τέχνας emend. Rabe).
13. Sopater in Hermog. W V p. 7, 12: μετʼ αὐτὸν Ἀντιφῶν ὁ Ῥαμνούσιος ὁ Θουκυδίδου διδάσκαλος λέγεται τέχνην γράψαι, μετὰ ταῦτα δὲ Ἰσοκράτης ὁ ῥήτωρ. καὶ πᾶσαι μὲν αὗται δημαγωγικαὶ τέχναι εἰσίν.
De Sopatrο v. supra p. 76.
14. Cic. Brut. 12, 48: Isocratem primo artem dicendi esse negavisse (ait Aristoteles), scribere autem aliis solitum orations… sed cum… saepe ipse in iudicium vocaretur, orations aliis destitisse scribere totumque se ad artes componendas transtulisse.
Vide plena verba supra A V 9. Artes, Graece τέχναι, hic orationes esse ad regulam expolitae videntur.
15. Epistolae Socraticorum (Speusippi) XXX 4 (Ἰσοκράτην) τὸν ἐν ταῖς τέχναις ἀποφαινόμενον ἐκ τῆς ϯἄσιν πρόγονον ἡ τοὺς εὔνους δεῖν προσεῖναι τοὺς ἀκροατάς.
Fort. ἐκ τῆς <εὐλογί>ας τῶν προγόνων εὔνους δεῖν ποεῖν τοὺς ἀκροατάς deleta ante εὔνους dittographia ἡ τοὺς. Ceterum ad Is. 5, 77 verba referunt.
16. Ibid. XXX 10: καί φησι μὲν ἐν ταῖς τέχναις προσήκειν οἰκεῖα καὶ γνώριμα τὰ παραδείγματα φέρειν, ὀλιγωρήσας δὲ τῆς τέχνης ἀλλοτρίοις καὶ τοῖς αἰσχίστοις καὶ τοῖς πρὸς τὸν λόγον ὡς ἐναντιωτάτοις παραδείγμασι χρῆται.
Haec pertinere videntur ad Euagorae 12 sq. et 77, unde tales orationes τέχνας esse dictas sequitur. Artem ab Isocrate scriptam esse vix demonstrant.
17. [Plut.] Vitae X οrr. 837a de Isocrate: καὶ ἐκείνου (Theramenis) τινὰς οὔσας τέχνας αὐτῷ φασι συμπραγματεύσασθαι… αἵ εἰσιν ἐπιγεγραμμέναι Βότωνος.
18. Quint. inst. 2, 15, 4 (Sheehan 1): haec opinio (rhetοricen esse δύναμιν) originem ab Ιsocrate, si tamen re vera ars quae circumfertur eius est, duxit, qui, cum longe sit a voluntate infamantium oratoris officia, finem artis temere comprendit dicens esse rhetoricen persuadendi opificem, id est πειθοῦς δημιουργόν.
Ibid. 33: “quidam etiam philosophiae (partem rhetoricen vocant), quorum est Isocrates.” Haec ex orationibus conclusio facile duci potuit. Ad πειθοῦς δημιουργόν Antid. 249, 275, 276 sq., confert alia Sheehan p. 12, plurima Pantatzes I p. 23 sq.
19. Sextus Emp. adv. math. II 62: Ἰσοκράτης φησὶ μηδὲν ἄλλο ἐπιτηδεύειν τοὺς ῥήτορας ἢ ἐπιστήμην πειθοῦς.
Thiele, Herm. 27, 12.
20. Philod. (pugnans. cum rhetoricis sophistis) rhet. I 212, 19 S.: νῦν δὲ κἀκεῖνα διαληπτέον αὐτῶν, ὅτι τῶν μὲν προβλημάτων τὰ μὲν ἐστὶν δικανικά, τὰ δὲ συμβουλευτικά, τὰ δὲ περὶ τοὺς ἐπαίνους καὶ ψόγους, ὧν τὰ μὲν συνέχειν ἔφασαν τὰς πρὸς ἀλλήλους ἐπιπλοκάς, τὰ δʼ ὑπογράφειν τὰ συμφέροντα πᾶσιν, τὰ δʼ ἐπὶ τὰς ἀρετὰς προτρέπειν καὶ τῶν κακιῶν ἀπαλλάττειν.
Isocratis πολιτικὴν φιλοσοφίαν spectare videntur, v. e. g. 2, 8. 3, 1 sq. 5, 17. 8, 39. 9, 5. 12, 246. 271. 15, 255.
21. Ioannes Sardianus in Aphthonii Prog. p. 126, 19 R. (de encomio. Sh. 9): τὸν λέγοντα δεῖ κατὰ τὸν Ἰσοκράτην μανθάνειν μὲν τὰς διαιρέσεις, κριτὴν δὲ εἶναι τῆς χρήσεως καὶ συμβαίνοντας καιροῖς καὶ προσώποις καὶ πράγμασι ποιεῖσθαι τοὺς λόγους.
Eadem habent Scholia in Aphth. Parisina (ex Nicolai Sophistae Prog. cf. Rhet. gr. XI ed. Felten p. 58) W II 632, 25 sq. (3 τῆς κρίσεως Scholia W, 4 καὶ καιροῖς Nic.)
22. Syrianus in Hermοg. I, p. 28, 6 R. (cf. 30, 14. 32, 1. 67, 10) et Maximus Planudes in Hermog. W V, p. 469, 6 (Sh. 7): ἐκ τῆς Ἰσοκράτους τέχνης διδασκόμεθα, ποῖαι τῶν λέξεων λέγονται καθαραί· τοσοῦτον γὰρ πεφρόντικε τῆς καθαρότητος ὁ ἀνήρ, ὡς 5 καὶ ἐν τῇ οἰκείᾳ τέχνῃ τοιάδε παραγγέλλειν περὶ λέξεως· δεῖ δὲ τῇ μὲν λέξει τὰ φωνήνεντα μὴ συμπίπτειν (χωλὸν γὰρ τὸ τοιόνδε), μηδὲ τελευτᾶν καὶ ἄρχεσθαι ἀπὸ τῆς αὐτῆς συλλαβῆς, οἷον εἰποῦσα σαφῆ, ἡλίκα καλά, ἔνθα Θαλῆς, καὶ τοὺς συνδέσμους τοὺς αὐτοὺς μὴ σύνεγγυς τιθέναι καὶ τὸν ἑπόμενον τῷ ἡγουμένῳ εὐθὺς ἀνταποδιδόναι, ὀνόματι δὲ χρῆσθαι {ἢ μεταφορᾷ} ἢ τῷ καλλίστῳ ἢ τῷ
4 De καθαρός vocabuli sensu v. Peters p. 57, 5.
Eadem paullo uberius Ioannes Siceliota reddit W VI 156, 16 sq., ipsum se laudat Maximus l. l. p. 473, 6. 3 ἐκ τῆς - καθαραί om. Sy 5 δεῖ δὴ Sy 6 συνεμπίπτειν Max 7 οἷον om. Max ὡς τὸ Io 8 συνδέσμους αὐτοὺς Max 9. 10 post εὐθὺς ἀνταποδιδόναι Io addit: τοὺς ‘μένʼ, ὡς τὸ ταῦτα μὲν τοιαῦτα, ἐκεῖνα μέντοι ἐτέρως, τοὺς ‘δέʼ, ὡς τὸν ‘μὲνʼ καὶ τὸν ‘δέ’. καὶ τὸ ‘ὡςʼ καὶ τὸ ‘οὕτωςʼ 10 ἢ μεταφορᾷ μὴ σκληρᾷ ἢ τῷ καλλ. Io
Cf. Dionys. Hal. de Is. p. 57, 9 Us.-R., Anaximenes 2 p. 63, 1 H.: τὰ φωνήεντα δὲ μὴ τίθει παρʼ ἄλληλα, ἂν μή ποτε ἄλλως ἀδύνατον ᾖ δηλῶσαι ἢ ἀνάπτυξις ᾖ τις ἢ ἄλλη διαίρεσις. Cf. ibid. p. 61, 24. Hinc Cicero Brut. 8,32:
ἥκιστα πεποιημένῳ ἢ τῷ γνωριμωτάτῳ. ὅλως δὲ ὁ λόγος μὴ λόγος ἔστω (ξηρὸν γάρ), ἀλλὰ μεμίχθω παντὶ ῥυθμῷ, μάλιστα <ἰαμβικῷ ἢ τροχαϊκῷ>· διηγητέον δὲ τὸ πρῶτον καὶ τὸ δεύτερον καὶ τὰ λοιπὰ ἑπομένως καὶ μή, πρὶν ἀποτελέσαι τὸ πρῶτον, ἐπʼ ἄλλo ἰέναι, 5 εἶτα ἐπὶ τὸ πρῶτον ἐπανιέναι ἀπὸ τοῦ τέλους.
1 post πεποιημένῳ Io addit ὡς τὸ σίζειν καὶ δοῦπος· ταῦτα γὰρ πεποιημένα ἤτοι τῷ γνωριμωτάτῳ Io ὅλος Syriani Marcianus hic et p. 32, 2 R., item Sy p. 30, 15 R. p. 67, 11, Ioannis Parisinus, Anοnymus W VII 963, 21, ὅλως Io etiam p. 165, 30 Anonym. W VII 1046, 21 2 ῥυθμῷ, μάλιστα ἰαμβικῷ ἢ τροχαϊκῷ Anon. Schol. W VII 934, 1, ἰαμθικῷ ἢ τροχαϊκῷ omittunt reliqui testes, item Anonymus ipse p. 1046, 23, ἰαμβικῷ μάλιστα ἢ τροχαϊκῷ Ioannes Sic. p. 166, 2 5 εἶτα πάλιν ἐπὶ τὸ πρῶτον ἐπανιέναι, καὶ αἱ ἐπὶ μέρος δὲ διάνοιαι τελειούσθωσαν ἐφʼ ἑαυτὰς περιγραφόμεναι. ταῦτα περὶ καθαρότητος Ἰσοκράτης Io p. 157, 5
exstitit… Isocrates… is et ipse scripsit multa praeclare et docuit alios, et cum cetera melius quam superiores, tum primus intellexit etiam insoluta oratione, dum versum effugeres, modum tamen et numerum quendam oportere servari. Cf. Or. 52, 175 sq. Aristot. rhet. 1408 b 21 τὸ δὲ σχῆμα τῆς λέξεως δεῖ μήτε ἔμμετρον εἶναι μήτε ἄρρυθμον. Cic. Orat. 57, 195: nec numerosa esse, ut poema, neque extra numerum, ut sermo vulgi, esse debet oratio. Cf. De orat. 3, 44, 175. Dionys. Hal. de comp. verb. p. 124, 21 sq. Us.-R., Quintil. inst. 9, 4, 45 sq. – p. 158, 4: Sic etiam Anaximenes 30, p. 72, 9. 38, p. 100, 12 H. Cf. Peters p. 58. Isocratis praecepta Philodemus spectare videtur, cum dicit rhet. I p. 160, 11 S.: πρὸς δὲ τούτοις, ἅ καὶ παρά τισι τῶν τεχνογράφων κατακεχώρισται, διὰ τὸ καταπυκνοῦν τοῖς ὐπερβάτοις, οὐκ οὔσης ἀνάγκης, χρησιμεύειν ὑπολαμβάνοντας, ἂν δὲ ἀναγκαῖον ᾖ χρῆσθαι, μὴ βραχύτατον ὡς μάλιστα τοὐ[μ μέσῳ] ποιεῖν καὶ τὸ[ν σύ]νδε[σμον μὴ] διὰ [βραχέ]ων ἀνταπο[δι]δόναι ...... (p. 161, 6) [τῶν φρ]ά[σεων] ταῖς [κα]θωμι[λημέ]ναις χρῆσθαι μετὰ τοῦ πρέποντος καὶ μήτʼ ἀκύρως μήτε καθολικῶς μήτε κοινῶς ἀλλὰ ῥητῶς ἐκφέρειν. Cf. seq. et Philod. I p. 185, 16 sq. S., ubi l. 22 sq. τοὺς δ’ ἐπακο[λουθοῦν]τας σύνδεσμου[ς ἀνταπο]διδόναι supplendum videtur. Cf. infra 24. Isocr. 12, 24.
23. Maximus Planudes W V 497, 26 (Sh. 18): οἱ Ἀττικισταὶ παντελῶς ἀποτρέπουσι τοῦ ὀνοματοποιεῖν καὶ μόνοις προστάττουσι κεχρῆσθαι ταῖς εἰρημέναις λέξεσι καὶ τοῖς τεταγμένοις ὀνόμασιν, ὥς φησιν Ἰσοκράτης.
Cf. Euagorae (9) 10
24. Aristot. rhet. 1407 a 30: ἓν μὲν δὴ τὸ εὖ ἐν τοῖς συνδέσμοις, δεύτερον δὲ τὸ τοῖς ἰδίοις ὀνόμασι λέγειν καὶ μὴ τοῖς περιέχουσιν.
Observabis eundem esse praeceptorum ordinem, qui auctore Syriano est apud Isocratem. Inverso ordine Anaximenes 25, p. 61, 23 πρῶτον μὲν οὖν ὀνόμαζε τοῖς οἰκείοις ὀνόμασιν, deinde περὶ συνδέσμων agit. Ceterum etiam tria quae secuntur Aristotelis praecepta τὸ μὴ ἀμφιβόλοις χρῆσθαι, τὸ τὰ γένη τῶν ὀνομάτων διαιρεῖν, τὸ τὰ πολλὰ καὶ ὁλίγα καὶ ἕν ὀρθῶς ὀνομάζειν ex antiquiorum, imprimis Isocrateorum artibus delibata esse prοbabile videtur; ad rem cf. Wendland p. 44 sq., Peters 58.
25. Aristot. rhet. 1407 a 19: ἔστι δʼ ἀρχὴ τῆς λέξεως τὸ ἑλληνίζειν. τοῦτο δʼ ἔστιν ἐν πέντε, πρῶτον μὲν ἐν τοῖς συνδέσμοις, ἂν ἀποδιδῷ τις ὡς πεφύκασι πρότεροι καὶ ὕστεροι γίγνεσθαι ἀλλήλων, οἷον ἔνιοι ἀπαιτοῦσιν, ὥσπερ ὁ ‘μὲνʼ καὶ ὁ ‘ἐγὼ μὲνʼ ἀπαιτεῖ τὸν ‘δὲʼ καὶ τὸν ‘ὃ δέ’. δεῖ δὲ ἕως μέμνηται ἀνταποδιδόναι ἀλλήλοις καὶ μήτε μακρὰν ἀπαρτᾶν μήτε σύνδεσμον πρὸ συνδέσμου ἀποδιδόναι τοῦ ἀναγκαίου· ὀλιγαχοῦ γὰρ ἁρμόττει.
Cf. Anaximenes 25 p. 62, 5 H.: μετὰ δὲ συνδέσμους οὓς ἂν προείπῃς, ἀποδίδου τοὺς ἀκολουθοῦντας. τὸ μὲν οὖν τοὺς συνδέσμους ἀποδιδόναι τοὺς ἀκολουθοῦντας τοιόνδε ἐστίν· ἐγὼ μὲν κτλ. At Demetrius de eloc. 53 (genus dicendi magnificum tractans): χρὴ δὲ καὶ τοὺς συνδέσμους μὴ μάλα ἀνταποδίδοσθαι ἀκριβῶς, οἷον τῷ ‘μὲνʼ συνδέσμῳ τὸν ‘δέ’, μικροπρεπὲς γὰρ ἡ ἀκρίβεια κτλ. Cf. ibid. 58: οἱ δὲ πρὸς οὐδὲν ἀναπληροῦντες, φησί, τὸν σύνδεσμον ἐοίκασι τοῖς ὐποκριταῖς τοῖς τὸ καὶ τὸ πρὸς οὐδὲν ἔπος λέγουσιν (φησὶ scil. Praxiphanes). Auctor de subl. 21: φέρε οὖν, πρόσθες τοὺς συνδέσμους, εἰ θέλοις, ὡς ποιοῦσιν οἱ Ἰσοκράτειοι. Epicurus apud Philod. rhet. II 259, 28 S.: ταῦτά τε δὴ αὐτοῖς περίεστιν ἐκ τοῦ πράγματος καὶ ἅμα συνδέσμοις ἕπεσθαι προσεχῶς καὶ πτώσεσιν ἐν τοῖς λεγομένοις.
26. Menander περὶ ἐπιδ. Rhet. gr. III, p. 339, 11 Sp. (Sh. 10): ἡ δὲ ἑρμηνεία... ἐπὶ ἐλάττονος ἐξουσίας γεγενήσθω, σῴζουσα μὲν τὸν ἐπιδεικτικὸν κόσμον, πολὺ δὲ τοῦ διθυράμβου ἀποβεβηκυῖα. γίγνοιτο δʼ <ἂν> τοιαύτη, εἰ τῷ Ἰσοκράτους θεωρήματι χρησόμεθα καὶ τὸ κάλλος καὶ τὴν σεμνότητα μὴ ἀπὸ τῶν ὀνομάτων μᾶλλον ἢ τῆς ἀρχαιότητος ἢ τοῦ μεγέθους θηρώμεθα, ἀλλʼ ἀπὸ τῆς ἁρμονίας καὶ τῶν σχημάτων.
27. Longini artis rhet. I, p. 306, 8 Sp., 188, 21 H. (Sh. 11): οὐκ ἀχρεῖον δὲ οὐδὲ τῶν Ἰσοκράτους παραγγελμάτων ἐντρέπεσθαι, μὴ τραχύνειν τὸν λόγον τῇ παραθέσει καὶ συμπλοκῇ τῶν καλουμένων φωνηέντων.
Cf. Ioannes Sic. W VI 102, 22 sq. Dion. Hal. de Isocr. p. 57, 9 Us.-R.
28. Schol. in Hermog. W VII, p. 930, 11 (Sh. 17) de cοlο et commate: ἀλλὰ πρῶτον μὲν ἐοίκασιν τῶν ὀνομάτων τούτων ἐλθεῖν εἰς ἔννοιαν ἐν ἐξετάσει λόγων οὐ κατὰ μέτρα πρoενηνεγμένων φιλoσόφων μὲν Ἀριστοτέλης ἐν ταῖς ῥητορικαῖς λεγομέναις τέχναις, σοφιστῶν δὲ Ἰσοκράτης. τί δὲ τούτων ἕκαστος λέγει καὶ ὅπως μὲν Ἀριστοτέλης τὴν περίοδον ὡρίσατο, ὡς συμπληροῖ τὰ κῶλα καὶ τὰ κόμματα, ὅπως δὲ πάλιν Ἰσοκράτης, τῷ Λαχάρῃ δεόντως ἐν τῷ περὶ αὐτῶν εἴρηται λόγῳ· πολλοὺς γὰρ ὁρισμοὺς τῶν ἀρχαίων παρατίθησι. λέγει γὰρ καὶ Ἰσοκράτους ὁρισμόν, ὃν οὐ παραδέχεται· τῷ γὰρ Ἀριστοτέλει οὐδεμία γέγονε περὶ αὐτοῦ σπουδή.
En gravissimum testimonium, quod docet iam Isocratem ἐν ἐξετάσει λόγων οὐ κατὰ μέτρα πρoενηνεγμένων nominibus commatis, coli, perihodi esse usum. Ex quo sequitur, eos quoque, qui ποιήματα recensebant, perihodi nomen adhibuisse. Cf. Longinus art. rhet. p. 193, 28 H.: ἡ περίοδος κέκληται ἐκ μεταφορᾶς… ἀπὸ τῶν χορευόντων περὶ τοὺς βωμούς, quod si verum, περίοδον et στροφήν idem signiicasse apparet.
29. Dion. Hal. de Lysia 16/17 sq. p. 27, 12 Us.-R. (Sh. 4): διαιρήσομαι… ὡς Ἰσοκράτει τε καὶ τοῖς κατʼ ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα κοσμουμένοις ἤρεσεν, ἀρξάμενος ἀπὸ τῶν προοιμίων. – (p. 28, 13 sq.) ταῦτα... περιλαβὼν ἐπὶ τὴν πρόθεσιν ἐπείγεται, διʼ ἧς τὰ μέλλοντα ἐν ταῖς ἀποδείξεσι λέγεσθαι προειπὼν καὶ τὸν ἀκροατὴν παρασκευάσας εὐμαθῆ πρὸς τὸν μέλλοντα λόγον ἐπὶ τὴν διήγησιν καθίσταται. – (p. 29, 17) ἐν δὲ τῷ διηγεῖσθαι τὰ πράγματα... (p. 30, 19) ἐν δὲ τῷ πιστοῦσθαι... ἄρξομαι δὲ ἀπὸ τῶν καλουμένων ἐντέχνων πίστεων... τριχῇ δὴ νενεμημένων τούτων, εἴς τε τὸ πρᾶγμα καὶ τὸ ἦθος καὶ τὸ πάθος, τὰ μὲν ἐκ τοῦ πράγματος οὐδενὸς χεῖρον εὑρεῖν τε καὶ ἐξειπεῖν δύναται Λυσίας. καὶ γὰρ τοῦ εἰκότος ἄριστος ὁ ἀνὴρ εἰκαστὴς καὶ τοῦ παραδείγματος δὲ τά τε σημεῖα... εἰς τεκμηρίων δόξαν ἀγαγεῖν δυνατὼτατος... (p. 32, 1) κἀν τοῖς ἐπιλόγοις δὲ τὸ μὲν ἀνακεφαλαιωτικὸν τῶν ῥηθέντων μέρος... τὸ δὲ παθητικὸν ἐκεῖνο, ἐν ᾧ παράκλησίς τε καὶ ἔλεος καὶ δέησις... τοῦ προσήκοντος ἐνδεεστέρως ἀποδίδωσιν.
Singula (supra non relata), quae Dionysius de prooemii officiis, de narratione instituenda, de argumentis, de epilogis exponit, posterioribus admodum sunt decantata (de traditione apud posteriores continua Peters 24 sq). Velim etiam conferas cum iis, quae de prooemio Dionysius dicit, Demosthenis verba in Timocr. (24) 4: εἰώθασιν μὲν οὖν οἱ πολλοὶ τῶν πράττειν τι προαιρουμένων τῶν κοινῶν λέγειν, ὡς ταῦτα ὐμῖν σπουδαιότατά ἐστιν καὶ μάλιστα ἄξιον προσέχειν τούτοις, ὐπὲρ ὧν ἂν αὐτοὶ τυγχάνωσι ποιούμενοι τοὺς λόγους. Talia praecepta, ἰατρεύματα καὶ κοινά quae audiunt Aristοteli (rhet. 1416 a 24), ut sunt pervetusta, ita fortasse in Isocratis schola primum omnibus numeris constituta, id quod viri docti imprimis ex eo consensu concluserunt, qui est inter Dionysium, Aristotelem, Amaximenem, Anonymum Segueri (Graeveni Cornutum). Cf. Marx 315 sq., Wendland 39 sq., Peters 22 sq., Suess 193 sq. Theodectae, Isocratis discipulo, haec adscripsit F. Solmsen (Herm. 67, 144 sq.), quod vix ita dici potest. Πρόθεσιν atque εὐμάθειαν a prooemio separasse videntur Isocratei (Peters 29).
30. Syrianus in Hermog. de id. I p. 93, 22 R. (Sh. 6a): ἐν γὰρ ταῖς καταστάσεσι τά τε οἰκεῖα συνιστῶμεν καί τὰ τῶν ἐναντίων διαβάλλομεν, πρὸς τὸ οἰκεῖον συμφέρον ἐργαζόμενοι τὰς καταστάσεις, ὡς Ἰσοκράτης ἐδίδαξεν.
Indidem Maximus Planudes et Anon. in Hermog. W V 551, 10 sq.
31. Syrianus in Hermog. de id. I p. 25, 1 R.: καὶ γὰρ Ἰσοκράτης ἐν τῇ ῥητορικῇ τέχνῃ διδάσκων, ὅπως χρὴ διηγεῖσθαι, φησί· διηγητέον δὲ τό τε πρᾶγμα καὶ τὰ πρὸ τοῦ πράγματος καὶ τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα καὶ τὰς διανοίας, αἷς ἑκάτερος τῶν ἀγωνιζομένων ἔπραξε τόδε τι.
Haec Arstot. tangit rhet. 1417 a 28. 36 (Marx 321).
32. Idem in Hermog. II 65, 3 R. (Sh. 5): καὶ γὰρ Ἰσοκράτης ἐν τῇ τέχνῃ φησίν, ὡς ἐν τῇ διηγήσει λεκτέον τό τε πρᾶγμα καὶ τὰ πρὸ τοῦ πράγματος καὶ τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα καὶ τὰς διανοίας, αἷς ἑκάτερος τῶν ἀγωνιζομένων χρώμενος τόδε τι πέπραχεν.
33. Idem ibid. II, p. 170, 23 (Sh. 6): μάλιστα δὲ τὸ παρʼ Ἰσοκράτους εὖ ἐχόντως εἰρημένον ἐν τῇ τέχνῃ μνημονευτέον ὡς περισκοπητέον ἐν τῇ καταστάσει τό τε πρᾶγμα καὶ τὰ πρὸ τοῦ πράγματος καὶ τὰ μετὰ τὸ πρᾶγμα καὶ τὰς διανοίας, αἷς ἑκάτερος τῶν ἀγωνιζομένων τόδε τι πέπραχεν ἢ μέλλει πράττειν, καὶ τούτων τοῖς συμβαλλομένοις ἡμῖν χρηστέον.
Non sibi constat Syrianus, sed tertiam formam laudat Sopater W IV 712, 23, secundam Anon. W VII 721, 17, primam alter Anonymus W VII 917, 16, omnes ex Syriano. Putes tamen κατάστασιν re vera narrationem ab Isocrateis esse dictam. Ad rem (περὶ διανοίας) v. etiam Plöbst p. 32sq.
34. Quint. inst. 4, 2, 31 (Sh. 14. 15): (de narratiοne) eam plerique scriptores maximeque qui sunt ab Isocrate volunt esse lucidam, brevem, veri similem. neque enim refert, an pro lucida perspicuam, pro veri simili probabilem credibilemve dicamus.
I. e. σαφῆ, σύντομον, πιθανήν. Confer Anon. rhet. l. p. 365, 6 H. (Graeveni Cornutus est): τῆς διηγήσεως τὰς ἀρετάς φαμεν τήν τε συντομίαν καὶ τὴν σαφήνειαν καὶ τὴν πιθανότητα, Rufi rhet. p. 402, 14 H., Dion. de Lysia p. 30, 2 Us.-R., qui Ἰσοκράτει τε καὶ τοῖς κατʼ ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα κοσμουμένοις ἀρέσκοντα se tradere dicit ibid. p. 27, 13 (v. supra 29). Isocratem aperte sequitur Anaximenes 30 p. 72, 1 H.: δεῖ τούτων ἕκαστον ποιεῖν βραχέως καὶ σαφῶς καὶ μὴ ἀπίστως κτλ. De doctrinae propagatione v. Spengel ad Anaximenem p. 214 sq. Schol. ABT Il. E 9. Isocratem impugnat Aristot. rhet. 1416 b 30, quod notat Quintilianus loco supra exhibito addens: eadem nobis placet divisio, quamquam et Aristoteles ab Isocrate parte in una dissenserit, praeceptum brevitatis irridens. V. B XXII 6, Isocratis ipsius 21, 2. 7, 19. 19, 4. Ceterum cf. Marx p. 320 sq. Wendland 39 sq. Peters 57 sq.
35. Georgius Pletho W VI 587, 9 (Spengel Aristot. Rhet. II 360): αἱ δὲ τῆς ἑρμηνείας τοῦ λόγου τέσσαρες ἀρεταί, μᾶλλον δὲ τοῦ διδασκαλικοῦ καὶ ἱστορικοῦ, καθεστήκασιν αἵδε· σαφήνεια, συντομία, πιθανότης, μεγαλοπρέπεια, ὡς Ἰσοκράτει καὶ Ἐμπεδοκλεῖ, Διονυσίῳ, Φιλοστράτῳ, Ἰαμβλίχῳ καὶ πᾶσι παλαιοῖς καὶ τοῖς σοφωτέροις τῶν νέων δοκεῖ.
Cf. B XXII 6. Tribus Isocratis virtutibus τὸ ἡδύ addit Anon. Seg. p. 369, 19 H, sicut Dionysius de Lysia p. 30, 3 U.-R., is quidem, postquam antea de “Isocrate eiusque asseclis” locutus est. Cf. de Demosth. p. 167, 1.
36. Theon Progymn. Rhet. Gr. II p. 92, 24 Sp.: διήγησιν δὲ διηγήσει συμπλέκειν ἐστίν, ὅταν δύο διηγήσεις ἢ καὶ πλείους ἅμα διηγεῖσθαι ἐπιχειρῶμεν. τοῦτο δὲ μάλα ἐπετήδευσαν οἱ ἀπὸ Ἰσοκράτους καὶ αὐτὸς ὁ Ἰσοκράτης ἐν τῷ Πανηγυρικῷ οὕτως. (54) ἦλθον οἱ θʼ Ἡρακλέους παῖδες καὶ μικρὸν πρὸ τούτων Ἀδραστος ὁ Ταλαοῦ, βασιλεὺς ὢν Ἄργους, οὗτος μὲν ἐκ τῆς στρατείας τῆς ἐπὶ Θήβας δεδυστυχηκὼς καὶ τὰ ἑξῆς. καὶ πάλιν· (68) ἔτι γὰρ ταπεινῆς οὔσης τῆς Ἑλλάδος ἦλθον εἰς τὴν χώραν ἡμῶν Θρᾷκες μὲν μετὰ Εὐμόλπου τοῦ Ποσειδῶνος, Σκύθαι δὲ μετὰ Ἀμαζόνων τῶν Ἀρεως θυγατέρων οὐ κατὰ τὸν αὐτὸν χρόνον καὶ τὰ ἑξῆς. Aliud est praeceptum atque ea, quae antecedunt.
37. Quint. inst. 3, 4, 11 (Sh. 12): Isocrates in οmni genere inesse laudem ac vituperationem existimavit.
Scil. proprium genus laudationum non agnovit, cf. περὶ ἀντιδ. (15) 45 sq.
38. Ioannes Sic. Schol. εἰς Ἰδεῶν β’ VI 478, 23 W: πρῶτος Ἰσοκράτης ἐνεωτέρισεν, γράψας ἐγκώμια.
Cf. Maximus Plan. V 554, 4 W, Diogenes Laert. 2, 55.
39. Quint. inst. 3, 5, 18 (Sh. 13): Isocrates autem causam esse ait quaestionem finitam civilem aut rem controversam in personarum finitarum complexu.
Socrates cod. Ambrosianus. Thiele, Herm. 27, 13 sq.
40. Catalogus librorum bibliothecae rhetoris alicuius Rhodi repertus (Gnοmon II 196): καταδρομὴ (Isocratis) τῆ[ς…] διατριβῆ[ς].
Vitae Isocrateae auctor (Or. Att. II 5 a 24, Westermann, Biogr. gr. 257, 26): εἰ δέ τινες ἐπεισάγουσιν ἄλλους τινὰς λόγους ὡς ὄντας αὐτοῦ, οὐ προσδεκτέον ἐκείνους παρὰ τοὺς φερομένους. Sequitur spuriorum catalogus, ultimus titulus est καταδρομὴ σοφιστῶν.